Çocuklarda Ekran Bağımlılığının Nasıl Önüne Geçilir?

Pandemi döneminden en çok etkilenen gruplar arasında çocuklar da yer alıyor. Dışarı çıkmaları, okula gitmeleri salgın sebebiyle yasaklanan çocukların sosyalleşme faaliyetleri oldukça azaldı, bu da ekran bağımlılığının iyice artmasına sebep oldu.

3T’den Uzak Durulmalı

Televizyon, tablet ve telefon. Neredeyse hepimiz bu üçlünün bağımlısı olduk, onlarsız bir günümüz bile geçmiyor.

Özellikle 0-3 yaş arası çocuklarda beyin, dikkat, odaklanma ve dil gelişimi çok hızlıdır. Televizyon, tablet ve telefon gibi teknolojik aletler çocukların gelişimlerini kötü etkileyebilir, yavaşlatabilir. Bu sebeple çocukları olabildiğince bu aletlerden uzak tutmalı, dikkatlerini farklı yönlere çekmeliyiz.

Ekran Bağımlılığını Önlemenin Yolları

Çocuğunuzu Hemen Ekranla Tanıştırmayın

Burada ilk 3 yaş oldukça kritiktir, çocuğunuzu 3 yaşına kadar herhangi bir teknolojik alete maruz bırakmayın. Çocuğunuzun oyalanması için onun eline tablet veya telefon vermek o an için sorunu çözse bile, ileride daha büyük sorunlara yol açabilir.

Buna ek olarak yemek yeme sorunu olan çocuklara yemek yedirmek için telefon veya tabletten oyunlar oynatmak veya videolar izletmek de çocuğun beyin gelişimine ciddi zararlar verebilir.

Çok erken yaşta ekranla tanışan çocuklarda, ilerleyen dönemlerde davranış, öğrenme, dikkat ve kaygı bozuklukları görülebilir, dil gelişiminde gecikmeler yaşanabilir.

Ekran Saatini Belirleyin

Çocuğunuz ile varacağınız ortak bir anlaşma ile ekran saatinin başlangıcını ve bitişini belirleyin. O saatler arasında televizyon, tablet ve telefon ona serbest olsun fakat o saatler bittiğinde kullanmasına izin vermeyin. Net bir şekilde sınırlarınızı çizin.

İlk 3 yaşta ekran kullanımı olmamalı, sadece aile bireyleri ile yapılacak görüntülü sohbetler için teknolojik aletleri kullanın.

3-5 yaş arası çocuklarda günlük maksimum 1 saat, 6 yaş ve sonrasında ise günlük maksimum 2 saat ekran kullanımına izin verin. Özellikle çocuklar büyüdükçe teknoloji kullanımı; çocuğun uyku, fiziksel aktivite ve sağlıklı gelişimi için gerekli diğer aktivitelerin zamanından çalabilir.

Yasak Koymayın

Yasak koymak, çoğu zaman çocukların daha çok sinirlenmesine ve hırçınlaşmasına neden olabilir. Bunun yerine farklı alternatifler ve beraber farklı şeyler yapmayı önerebilirsiniz. Çocuğunuzun yaşına ve sevdiklerine bağlı olarak ilgisini farklı yönlere çekebilirsiniz.

Örnek olarak farklı kutu oyunları deneyebilir, bisiklete binebilir veya yürüyüşe, parka çıkabilirsiniz. Bunlara ek olarak mutfakta keyifli zaman geçirerek yemek de yapabilirsiniz, üstelik yemek yapmak çocukların gelişimlerine de oldukça katkı sağlar.

Çocuğunuz Sizi Örnek Alır

Çocuklar, ailelerinden gördüklerini uygularlar. Eğer siz çocuğunuzun karşısında sürekli telefonla ilgilenir veya televizyon izlerseniz çocuklarınız da sizin davranışlarınızı taklit edecektir. Bu sebeple teknolojik aletlerle olan ilişkilerinizi gözden geçirin, gereğinden fazla zaman ayırmayın.

Kontrolü Elden Bırakmayın

Bilgisayar, televizyon, telefon ve tablet gibi teknolojik aletlerin kullanım amacının sadece eğlence olmadığını çocuklarınıza öğretin. Bu teknolojik aletleri faydalı amaçlar, yeni bilgiler öğrenmek amacıyla kullanabileceğini de unutmamasını sağlayın.

Bir yandan da çocuğunuzun cep telefonu ya da bilgisayarını arada kontrol edebileceğiniz, sosyal medya hesaplarını takip edeceğiniz konusunda çocuklarınızla bir anlaşma sağlayın. Bunun, çocuğunuzun güvenliği için oldukça önemli olduğunu da ona açıklayın.

İçeriklere Dikkat Edin

Günümüzde her şeye erişmek oldukça kolay. Yanlışlıkla önüne düşen bir videoya girebilir ya da yaşına uygun olmayan oyunlar oynayabilir. Çocuğunuz en azından liseye başlayana kadar internet erişimi anne-baba kontrolünde olmalı. Çocukların izlediği videoların içerikleri, oynadığı oyunlar, internette nasıl zaman harcadığı ciddi şekilde kontrol edilmeli. Eğitici içeriklere yönelmesi için de teşvik edebilirsiniz.

Sosyal Ağlarda Hesap Açmamalı

Çocuklar, en azından 14 yaşına gelene kadar, sosyal medyada hesap açmamalı. Bilgisayarda girdiği siteler, sosyal medya kullanımı ve tehlikeleri hakkında çocuğunuza bilgi verebilirsiniz.

14 yaşından büyük çocuklar ise sosyal medyada oldukça aktif olmak isterler. Özellikle ergenlik çağındaki çocuklara sosyal medyayı nasıl kullanması gerektiğini, neler yapmaması gerektiğini öğretmelisiniz. Çocuğunuzun hesaplarını takip etmek istediğinizi belirtebilirsiniz fakat onun kişisel alanını ihlal etmemelisiniz.

Tehlikeleri Öğretin

Çocuğunuz kendi başına internette dolaşmaya uygun yaşa geldiğinde, bu platformun tehlikelerini de bilmeli. İnternette karşılaşabileceği zorbalıklar, gizlilik ayarları, kişisel bilgilerini paylaşmanın tehlikeli sonuçları, belge/video indirmek ve intihalin ne demek olduğunu öğrenmiş olmalı ve buna göre hareket etmeli.

Ekran Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?

Farklı yaşlardaki çocuklar da farklı belirtiler ortaya çıkabilir. 0-3 yaş arasında bulunduğu ortamda yoğun televizyon, tablet veya telefon ekranı izlemiş bir çocuğun belirtileri göstermesi daha olasıdır. Eğer çocuğunuzda

• Dil ve konuÅŸma becerilerinde gerilik
• Her seslenildiÄŸinde dönüp bakmama
• Dikkat eksikliÄŸi, büyüdükçe öfke kontrolünde zorlanma
• Aile/arkadaÅŸlık iliÅŸkilerinde sorunlar
• Derslerinde baÅŸarısızlık, ödev yapmak istememe
• Yazı yazmaktan çabuk sıkılma gibi belirtiler varsa, ekran bağımlılığından şüphelenebilirsiniz.

Pandemi sebebiyle dışarı ile ilişkileri neredeyse tamamen kesilen çocuklar, okulların da online sisteme geçmesiyle tüm gün bilgisayar, tablet başında zaman geçiriyor. Bu süreyi mümkün olduğunca azaltmak onların gelişimleri için oldukça önemli. Farklı alternatifler bularak çocuklarınız için bu süreyi azaltabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun ekran bağımlılığı sorunu yaşadığını düşünüyorsanız vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalısınız.